SISTERHOOD

Als vier vrouwen samen een week doorbrengen in één huis krijg je… zusterschap. En zusterthema’s. Zeker als je zelf zussen in je gezin van oorsprong hebt. Want dan spiegelt elke vrouw een van je zussen en spiegelt alles wat er in dat huis gebeurt een oud zusterlijk proces. Een proces van verbinding, gezelligheid, samenspel, maar ook van competitie, van zoeken naar aandacht, willen gezien worden, de eigen stem gehoord, de eigen noden erkend… Een soms uitdagend proces, maar dat gelukkig gedragen wordt in verstilling en wijsheid – want we zijn geen kinderen meer, en we weten dat die oude gevoelens uit een verre kindertijd bij de wortel geklaard moeten worden, willen we samen kunnen volbrengen waar we voor gekomen zijn.

“Het is aan de vrouwen om het te doen”, werd het mij ooit heel duidelijk, toen we jaren geleden door Noord-Korea reisden.

“Het is aan de vrouwen om het te doen”, werd het mij ooit heel duidelijk, toen we in een team van vijf – twee mannen en drie vrouwen – door Noord-Korea reisden. Een land dat ooit naïef feeëriek was en in haar ontstaansmythes verbonden was met nimfen en draken – tot het door wereldmachten in tweeën gesplitst werd, om uiteindelijk het prototype te worden van verdeeldheid en van twee extreme polen die elkaar de duvel willen aandoen. Ook in ons reisteam destijds was er een harde verdeeldheid, met name tussen de vrouwen, een snijdend wantrouwen, een hele reis lang. Typerend voor het veld waar we door liepen. Tot we de laatste dag in de hotelkamer afstemden en Ton, die tegenover me zat, me in de ogen keek, met een soort van indringende blik: “Het is aan jou.” Twee tellen later werd ik benomen door een enorme energiestroom die mijn geest en lichaam overnam. Zonder na te denken greep ik de handen vast van de twee vrouwen naast me en hoorde ik mezelf uitspreken dat het – ondanks onze verdeeldheid – aan ons, vrouwen, was om samen te werken, wilden we dat de verdeeldheid in de wereld zou ophouden. Dat bracht toen een krachtig helingsproces op gang. Niet voor niets was het enorme standbeeld dat de eenmaking van de twee Korea’s vertegenwoordigde er één van twee vrouwen die de handen in elkaar sloegen. “We rekenen op de vrouwen om dat te doen”, vertrouwde een Koreaanse man ons ook letterlijk toe. Kort na ons bezoek werd de president van Zuid-Korea omwille van fraude afgezet en vervangen door president Moon, die omwille van zijn moeder – die een zus aan de andere kant van de grens had wonen – alles op alles wilde zetten om de twee landen weer te verbinden. En bij de daaropvolgende Olympische Winterspelen, begin 2018 in Pyeongchang, leken de twee Korea’s zich als bij wonder voor het eerst weer te willen verenigen in het spel, iets wat daarvoor ondenkbaar was geweest.

Maar wat hebben we dan precies te helen, te overbruggen, te herstellen…? En hoe doen we dat?

“Het zijn de vrouwen die het moeten initiëren…” Sindsdien is het me steeds duidelijker geworden. Maar wat hebben we dan precies als eersten te helen, te overbruggen, te herstellen…? En hoe doen we dat? Zo’n training begint in het klein, in het spel van elke dag, besef ik elke keer weer. Bijvoorbeeld tijdens een vrouwenweek zoals de onze. Waarin we het onbekende en het niet-weten instappen en laten ontstaan wat er wil ontstaan. Ervan uitgaand dat dit ons precies de ingrediënten zal leveren die hier antwoord op bieden.

Genietend van onze week samen, merken we dat we allemaal voor een nieuwe sprong staan in ons leven, dat we voor een hergeboorte staan, dat er een nieuwe taak op ons ligt te wachten, ook al is de inhoud ervan ons niet helemaal duidelijk. En ook thema’s als dood, ontreddering en afscheid zijn aan de orde. Want twee van de vier aanwezige vrouwen verliezen bij hun aankomst een vrouw die hen dierbaar is (een zus, een vriendin) en bereiden zich tijdens de week voor op een beklijvende begrafenis. Wat wil er in ons sterven? Wat moeten we loslaten? Welk stuk in ons mag gaan…?

De extreme hitte die ons de eerste dagen overvalt helpt ons om te vertragen – en wakkert tegelijk ons ongeduld aan. Want we willen dat het proces vooruitgaat. En tegelijk weten we dat zelfzorg, stilte en slowing down de diepte van het proces dienen. Want deze keer willen we de thema’s bij de wortel aanpakken, en dat vraagt wat. Ook de heilige berg van Tomar, met het prachtige park, de vulvagrot, en het oude tempelierskasteel, trekt ons… maar blijft omwille van brandgevaar dagenlang dicht. Geduld, geduld, horen we de godin Cale ons toefluisteren. Wie de initiatiekapel wil binnentreden, moet eerst door haar uitdagende rijk passeren. Want de donkere godin test… en kijkt of we de kracht van de inwijding aankunnen. Voor de poort naar de tempel open kan, vraagt ze ons om in de spiegel te kijken, om te zien wat we nog niet van onszelf kunnen zien. Ook de tempeliers moesten hun licht én schaduw integreren voor ze de inwijdingskapel mochten betreden. In welke spiegel moeten we kijken? In die van elkaars ogen misschien?

Kijkend in die spiegel die we voor elkaar zijn, beseffen we dat we in wezen allemaal met dezelfde pijn zitten. De pijn van afwijzing.

Kijkend in die spiegel die we voor elkaar zijn, beseffen we dat we in wezen allemaal met dezelfde pijn zitten. De pijn van afwijzing. Van niet goed genoeg bevonden te worden. Van niet gehoord te zijn in onze noden, en in onze kracht, of in onze eigenheid… Het lijkt niet te passen in het zonnige Portugal, en toch ligt wéér het thema van Sedna in ons midden (zie mijn boek). Het thema van de mythische Inuit-godin die, afgewezen door de vader en het patriarchale, tot op de bodem van de Arctische zee zakt en daar uitgroeit tot een donkere ijsgodin, wachtend op haar tijd die nu – na vele vele millennia – weer aangebroken is. Want als het ijs gaat smelten, komt haar grote verdriet en kwaadheid weer vrij, maar ook haar grote kracht en liefde.

En op het moment dat we dat beseffen en we onze harten weer voor elkaar kunnen openen, krijgen we plots het bericht dat het brandgevaar geweken is en dat de poorten naar het park en het kasteel weer opengaan. Als bij wonder. Godin Cale knipoogt, geeft ons elk nog een helende boodschap mee, en opent de weg naar de poort. Waar we de volgende ochtend in stilte en met een bevrijd hart naartoe stappen. Maar eerst vieren we ‘s ochtends de nieuwe geboorte in ons ochtendproces – toevallig voor één van ons ook haar werkelijke verjaardag. Alweer zo’n wonderlijke timing.

Die middag, na het kasteelbezoek, wuiven we onze vierde zus uit, die een dag eerder vertrekt dan voorzien om de begrafenis van haar jonge vriendin te gaan bijwonen. Maar het is goed. It begins when it begins, it ends when it ends, zeggen de regels van Open Space. We hebben gedaan wat we moesten doen. Het zusterschap is hersteld, de poort is geopend. Onze missie voor deze week is volbracht.