‘Gaat het?’, vraag ik mijn moeder, als ik in het weekend even langsloop voor een kopje thee.
‘Goh, het moét gaan’, zegt ze dapper.
Ik moet me inhouden om haar geen knuffel te geven, want we hebben afgesproken om een veilige afstand te bewaren. Maar ik besef hoe moeilijk ze het eigenlijk heeft. Haar hele volwassen leven heeft ze gezorgd voor mijn vader, die de laatste tien jaar erg moeilijk te been was en haar steeds aanweziger in de buurt wilde – bang dat hem iets zou overkomen. Na zijn overlijden zag ze in het gemis toch één groot voordeel: dat ze haar vrijheid terugkreeg en eindelijk weer een stukje van de wereld zou kunnen zien. Maar dat was buiten corona gerekend. Want nu wordt ze zo mogelijk nog meer beperkt en aan huis geklonken dan voor de dood van mijn vader.
Ik zie hoe ze zichzelf in kleine prozaïsche mijmeringen op haar Facebookpagina moed inspreekt. En zegt dat het moét gaan. Dat ze zich niet zal laten gaan. Dat zij – en wij met z’n allen, want zo schrijft ze – vreugde zullen moeten zien te vinden in de kleine dingen des levens. Een kast die na jaren eens uitgerommeld is. Een streep zon op de muur. Een verrassend goed boek. Zelfgebakken koekjes van haar kleindochter op de stoep. Hoe moedig, en hoe typisch mama, denk ik dan. Klein (met haar 1.53m), maar zo dapper.
Vele jaren geleden voorspelde de Wereldgezondheids-organisatie het al: in 2020 wordt depressie op wereldvlak dé ziekte nummer 1.
Vele jaren geleden voorspelde de Wereldgezondheidsorganisatie het al: in 2020 wordt depressie op wereldvlak dé ziekte nummer 1. Ik herinner me die datum nog heel goed. Ik zat op de redactie van een vrouwenblad en dat soort informatie passeerde regelmatig de revue. 2020 leek toen nog verre toekomst. Maar sinds corona de wereld teistert en zeker nu we weer in quarantaine dreigen te belanden, lijkt die voorspelling me dreigend actueel.
Deze zomer schreef ik het al: nu schijnt de zon nog, maar wat als we de donkere dagen van de herfst ingaan? Wat als we straks niet langer de natuur in kunnen met een vriend(in)-op-afstand, want binnen moeten blijven door het slechte weer? Wat als we na al die maanden pas écht quarantaine- en mondkapjesmoe worden en geen (nieuwe) adem meer vinden? Wat als we het zoveelste uitgestelde bezoek aan vrienden, fitnesscentra, bioscoop, bejaardentehuis, huwelijksfeest, ... moeten uitstellen omdat het ‘gezien het virus niet aan te raden is’? Wat als dit of nog een ander virus veel heviger toeslaat dan het tot nu toe het geval was, en de economische gevolgen voor ieder van ons heel duidelijk en voelbaar worden? Wat als er persoonlijk of wereldwijd nog explosievere zaken gebeuren, waarbij het virus een nog te behappen probleem zal lijken...? Wat als ministers en experts het op zich misschien goed menen, maar paniekvoetbal spelen omdat ze het eigenlijk niet meer weten? Wat àls? Een mens mag hopen dat dit scenario een fictieve aflevering van het beruchte sketchprogramma blijft, maar als ik de vele uitdagingen zie waar we voorstaan, lijkt het me meer fact dan fictie.
Gek genoeg voel ik bij dit doemscenario geen depressiviteit maar juist een soort geestdrift in me opborrelen.
Gek genoeg voel ik bij dit zeg maar doemscenario geen depressiviteit maar juist een soort geestdrift in me opborrelen. Een gevoel dat ik heb opgelopen toen ik begin dit jaar door Soedan reisde. Ondanks de onderdrukking die het volk al lang te verdragen heeft, voelde ik een diepe draagkracht en een hartsvreugde die me tot tranen toe beroerd heeft. En ik nam er met name bij de jonge vrouwen een vastberadenheid waar om zich niet te laten kisten en het heft in handen te nemen, ondanks de pijnlijke repressie die net hen te beurt viel – omdat de Soedanese leiders ook door hebben dat vooral (jonge) vrouwen de huidige wereld in beweging zetten.
Toen ik weer thuis was, brandde er een vuur in mijn hart en lichaam dat ik nooit eerder gevoeld had. Een ardeur die zei: wat ons ook overkomt, no way dat we ons gewonnen geven, samen gaan we er geestdriftig tegenaan. Goedgezind, vrij en zorgzaam. Wir schaffen das. Wij gaan ervoor zorgen dat winter 2020-2021, ondanks alle voorspellingen, in ons kleine land nu eens niét de meest depressieve winter van de eeuw wordt.
Hoe gaan we ervoor zorgen dat winter 2020-2021 in ons land niét de meest depressieve winter van de eeuw wordt?
Terwijl ik bij sommige vrouwen rondom me de bezorgdheid zie toenemen, het licht wat zie doven, de vermoeidheid zie toeslaan, zie ik om me heen ook een hele reeks prachtige madammen die de laatste jaren een grote draagkracht hebben opgebouwd, zelfinzicht hebben opgedaan, een verrassende wijsheid hebben vergaard, een helend vermogen hebben ontwikkeld, en hebben geleerd hoeveel vreugde het geeft om de handen in elkaar te slaan en samen een bruisende feminiene kracht in de wereld te zetten.
Als ik aan al die prachtexemplaren denk, dan overvalt me het verlangen om hen op te roepen – om nu, hic et nunc, de handen in elkaar te slaan en in ons land een verbonden wave van vrouwelijke goedgezindheid te laten stromen. Als tegengif voor onze virale winterblues. Een wave van wijsheid, zorg en plezier, van inspirerende en hoopvolle gedachten en initiatieven, die verbinding, heling, ondersteuning en goedgemutstheid brengen waar geen corona tegenop kan. Een collectief winteroffensief. Zodat we er samen voor zorgen dat we er niet aan onderdoor gaan de komende maanden. Ook niet onze kinderen, ook niet onze mannen, ook niet onze ouderen.
Wij, aaneengesloten gelederen van vrouwen, wij kunnen dat. :-D
Vrouwelijk leiderschap uit zich niet per se bovenaan de piramide. Het kan zich ook collectief onderaan de piramide verzamelen, in een groot draagvlak.
Vrouwelijk leiderschap kan inhouden dat je op je paard springt en op je eigen feminiene manier een meute aanvoert, en dat zullen velen onder ons ook doen. Maar vrouwelijk leiderschap uit zich niet per se bovenaan de piramide. Het kan zich ook collectief onderaan de piramide verzamelen, in een groot draagvlak als het ware, om zo een bekken en bodem te vormen voor vernieuwing. Vrouwen kunnen samen draagvlak vormen, om geweldige initiatieven te ontplooien, maar ook om ongemak te dragen. Vrouwen weten ook aan den lijve wat het betekent om iets nieuws geboren te laten worden. Ze weten wat het is om je lichaam over te geven aan iets wat willens nillens wil gebeuren, wat niet onder controle te houden is. Een proces dat ze te ondergaan hebben en tegelijk ook actief kunnen ondersteunen en samen met andere vrouwen in goede banen kunnen leiden. Zij weten als geen ander dat momenten van overgang gepaard kunnen gaan met hevige krampen, lijdzaam afwachten, doorzettingsvermogen, geboorteweeën, soms pijnlijke ingrepen, zelfs dood en luid geschreeuw. Maar zij weten ook dat er geen grotere kracht en vreugde te vinden is dan wanneer we in vertrouwen en solidariteit beslissen de handen in elkaar te slaan.
Ooit sprak ik Lisinka Ulatowska, een vrouw die al 40 jaar werkte bij de Verenigde Naties, met het doel meer vrouwelijkheid en meer bewustzijn in te brengen in deze invloedrijke organisatie. 'Er gebeuren zoveel prachtige dingen in de wereld', zei ze. 'Het enige probleem is dat die initiatieven niet verbonden zijn.' Versplintering breekt kracht, dat kunnen we in deze coronatijden wel ervaren. Reden te meer om precies daar iets aan te doen.
So ladies, waar wachten we op? In plaats van collectief in vereenzaming en verploetering te gaan, let’s unite.
So ladies, waar wachten we op? In plaats van collectief in vereenzaming en verploetering te gaan, let’s unite. Het liefst zou ik iedereen uitnodigen op een fijne plek om een weekend lang te beraden, maar gezien de omstandigheden stel ik voor dat we de koppen bij elkaar steken in een zoom – volgend weekend, zondag 25 oktober, 20u – en beraden hoe we dat kunnen aanpakken. In kleine of grote groep, maakt niet uit. Zolang we er zelf die winterblues maar mee verjagen, en die van onze dierbaren. Mijn moeder wordt alleszins al goedgezind van het idee. En alleen daarvoor is deze oproep al de moeite waard.
Voel je je aangesproken? Stuur me dan via mail (anne.wislez@telenet.be) je gegevens en ik stuur je de zoom-link.